W trakcie ostatniego posiedzenia Sejmu przyjęta została ustawa zmieniająca przepisy Kodeksu pracy w zakresie urlopu wychowawczego. Celem nowelizacji jest wprowadzenie możliwości podzielenia urlopu wychowawczego łącznie na 5 części. Ale uwaga – zmiany dotyczą także urlopów wypoczynkowych.

Elastyczny urlop wychowawczy

O ile ustawa zostanie przyjęta przez Senat oraz podpisana przez Prezydenta (a trudno przy-puszczać by było inaczej, gdyż ustawa implementuje dyrektywy 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzi-cielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE (Dz. Urz. UE L 68 z 18.3.2010, str. 13), wejdzie w życie już 1 października 2013 roku.

Podstawową zmianą wprowadzoną przez nowelizację jest zwiększenie liczby części urlopu wychowawczego, z których może skorzystać zatrudniony rodzic – z 4 do 5. Wydaje się, że nowelizacja w tym zakresie największe znaczenie ma dla osób, których dzieci są niepełnosprawne, co potwierdza odpowiednie orzeczenie. W ich przypadku bowiem urlop wychowawczy (w wymiarze 36 miesięcy) może być wykorzystany aż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. W pozo-stałych przypadkach, tak jak dotychczas, urlop wychowawczy można wykorzystać do czasu ukończenia przez dziecko 5 roku życia.

Łączne wykorzystanie urlopu wychowawczego przez rodziców

Oboje rodziców lub opiekunów dziecka, będzie mogło ubiegać się o urlop wychowawczy w tym samym czasie na okres nawet 4 miesięcy. Jest to kolejne udogodnienie dla rodziców i opiekunów, bowiem jak dotychczas maksymalny okres, w którym oboje mogli przebywać na urlopie wychowawczym, wynosi 3 miesiące. Należy jednak z tym uważać, ponieważ jednoczesne wykorzystywanie urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów, powoduje obniżenie łącznego wymiaru tego urlopu w taki sposób, jakby korzystał z niego jeden rodzic (lub opiekun) przez dwa miesiące.

Z drugiej jednak strony nowelizacja wprowadza również zapis, że każdy z rodziców jest osobiście uprawniony do jednego miesiąca urlopu wychowawczego i nie może przekazać drugiemu rodzicowi. Wyjątkiem od tej zasady będą sytuacje, kiedy to drugi rodzic nie żyje, nie przysługują mu prawa rodzicielskie albo władza rodzicielska w stosunku do drugiego rodzica została ograniczona lub zawieszona.

Dłuższy urlop wypoczynkowy

Uchwalona nowela modyfikuje również wpływ urlopu wychowawczego na urlop wypoczynkowy. Dotychczas urlop wypoczynkowy, na skutek korzystania z urlopu wychowawczego, podlegał proporcjonalnemu obniżeniu. W dalszym ciągu tak będzie ale tylko w takim przypadku, gdy urlop wychowawczy będzie trwał od początku roku. Jeśli jednak urlop wychowawczy rozpocznie się już w trakcie roku kalendarzowego, to pracownik będzie uprawniony do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości. Stanie się tak na skutek zmiany art. 155[2] § 2 KP i usunięciu z jego treści odniesienia do urlopu wychowawczego.

Co więcej, aby umożliwić pracownikowi późniejsze wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, ustawodawca zamierza wprowadzić zawieszenie biegu terminu przedawnienia uprawnienia do wykorzystania urlopu wypoczynkowego na czas korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego. Zatem pracownik będzie miał prawo wykorzystać urlop wypoczynkowy nawet po około 6 latach.

Zastanawia w tej sytuacji brak konsekwencji ze strony ustawodawcy. Wystarczy bowiem, aby pracownik tak ustalił sobie podział urlopów wychowawczych, by przynajmniej w dniu 1 stycznia każdego roku nie przebywał na urlopie wychowawczym, aby uzyskać prawo do odpowiednio 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Jeżeli w tym dniu będzie na urlopie wychowawczym (trwającym w tym roku łącznie co najmniej 1 miesiąc), wówczas będzie uzyskiwał prawo do urlopu wypoczynkowego tylko w wymiarze proporcjonalnym do czasu, w którym nie przebywał na urlopie wychowawczym.

Adwokat Filip Poniewski